ابراهیم امینی

از دانشنامه‌ی اسلامی

آیت الله ابراهيم‌ اميني‌ (۱۳۰۴ - ۱۳۹۹ ش) از روحانیون و مدرسین مبارز در دوران انقلاب اسلامی و عضو مجمع خبرگان و امام جمعه قم بود. او از آیت‌الله بروجردی، امام خمینی و علامه طباطبایی بود. از جمله تالیفات او می توان به کتاب «دادگستر جهان‌» پیرامون مسائل مهدویت و «آئین همسرداری» اشاره کرد.

نام کامل ابراهیم امینی
زادروز ۱۳۰۴ شمسی
زادگاه نجف آباد اصفهان
وفات ۱۳۹۹ شمسی
مدفن قم - حرم حضرت معصومه سلام الله علیها
اساتید

آیت‌الله بروجردیامام خمینیعلامه طباطباییآیت ‌الله گلپایگانی • ...


آثار

دادگستر جهان،اسلام‌ و تعليم‌ و تربيت‌، اسلام‌ و تمدن‌ غرب‌....


زندگی نامه

تولد و دوران‌ كودكي‌

آیت الله ابراهيم‌ اميني‌ در سال‌ 1304 در نجف‌ آباد در خانواده‌ مذهبي‌ و علاقه‌مند به‌ اهل‌ بيت‌ علیهم‌السلام ديده‌ به‌ جهان‌ گشود. پدرش‌ حسين‌ نام‌ داشت‌ و پيشه‌اش‌ كشاورزي‌ بود و از محصول‌ باغ‌ شخصي‌ خود، زندگي‌ خانواده‌ را تأمين‌ مي‌كرد. مادرش‌ نيز خانه‌دار بود. پنج‌ ساله‌ بود كه‌ پدرش‌ را از دست‌ داد و تنها راه‌ معيشت‌ خانواده آن‌ها، اجاره‌‌بهاي‌ ملكي‌ بود كه‌ داشتند. از اين‌ رو زندگي‌ آن‌ها در آن‌ روزگار به‌ سختي‌ مي‌گذشت‌. پدر و جد او از افراد متدين‌ و خير بودند و به‌ فقيران‌ و محرومان‌ كمك‌ مي‌كردند.

دوران‌ تحصيل‌

آیت الله اميني‌ دروس‌ كلاسيك‌ را تا ششم‌ ابتدايي‌ در يكي‌ از مدارس‌ غيردولتي‌ و شبانه‌ به‌ پايان‌ رساند و در جلسات‌ قرآن‌ كه‌ در مساجد تشكيل‌ مي‌شد، شركت‌ جدي‌ داشت‌. از همان‌ سال‌ها عاشق‌ طلبگي‌ و تحصيل‌ علوم‌ ديني‌ شد و در فروردين‌ 1321 پس‌ از كسب‌ رضايت‌ مادر همراه‌ دو تن‌ از دوستان‌ خود به‌ حوزه علميه‌ قم‌ آمد و در مدرسه‌ حاج‌ ملا صادق‌ سكونت‌ داشت‌. روزگار او همزمان‌ با اشغال‌ ايران‌ بدست‌ نيروهاي‌ متفقين‌ بود و از اين‌ رو ارزاق‌ عمومي‌ كمياب‌ شده‌ بود و مردم‌ در معيشت‌ دچار مشكلات‌ فراوان‌ شده‌ بودند. او در اين‌ مدت‌ در روزهاي‌ پنج‌شنبه‌ و جمعه‌ در درس‌ اخلاق‌ امام‌ شركت‌ مي‌كرد و شب‌هاي‌ جمعه‌ نيز به‌ درس‌ اخلاق‌ آقا حسين‌ قمي‌ مي‌رفت‌. نماز مغرب‌ و عشاء را در فيضيه‌ به‌ امامت‌ آیت الله سيد محمدتقي‌ خوانساري‌ مي‌خواند تا اين كه‌ ايام‌ تعطيلي‌ حوزه‌هاي‌ علميه‌ و فصل‌ تابستان‌ فرارسيده‌ و دوره سه‌ ماهه حضور او در قم‌ بسر آمد.

در تابستان‌ آن‌ سال‌ به‌ زادگاه‌ خود بازگشت‌، اما در سال‌ تحصيلي‌ بعد به‌ دليل‌ كمبود و گراني‌ ارزاق‌ عمومي‌ و مشكلات‌ معيشتي‌ نتوانست‌ به‌ قم‌ برود و به‌ سفارش‌ از استادان‌ و دوستان‌ به‌ حوزه‌ علميه‌ اصفهان‌ رفت‌ و در مدرسه‌ نوريه‌ ساكن‌ شد. حوزه‌ علميه‌ اصفهان‌ در آن‌ روزگار رونق‌ فراواني‌ داشت‌ و در امور معنوي‌ نيز بسيار شگفت‌آور بود. آیت الله اميني‌ در اين‌ سال‌ها به‌ تكميل‌ دروس‌ دوره سطح‌ مشغول‌ شد و همواره‌ از محضر استادان‌ اخلاق‌، همچون‌ حاج‌ ميرزا علي‌ شيرازي‌ بهره‌ مي‌برد. مدت‌ حضور او در اصفهان‌ نزديك‌ به‌ شش‌ سال‌ بود.

در سال‌ 1326 براي‌ ادامه تحصيل‌ به‌ حوزه‌ علميه‌ قم‌ رفت‌ تا از محضر استادان‌ آن‌ ديار نيز كسب‌ فيض‌ نمايد. در آنجا نيز از محضر آيات‌ عظام‌ و استادان‌ بسياري‌ در فقه‌ و اصول‌ و حكمت‌ بهره‌ برد و در كنار آن‌ به‌ تهذيب‌ نفس‌ و بهره‌مندي‌ از دروس‌ اخلاق‌ اشتغال‌ داشت‌. در اين‌ مدت‌ از تدريس‌ دروس‌ فراگرفته‌ نيز غافل‌ نماند.

استادان‌ آیت الله ابراهيم‌ اميني‌

آیت الله ابراهيم‌ اميني‌ در طول‌ سال‌هاي‌ تحصيل‌ خود، به‌ محضر علما و استادان‌ بسياري‌ شرفياب‌ شد. او دروس‌ دوره مقدمات‌ را در محضر استاداني‌ چون‌ آقا شيخ‌ رمضانعلي‌ ملايي‌، آقا شيخ‌ هاشم‌ جنتي‌، آقا سيد محمد هاشمي‌ قهدريجاني‌ فراگرفت‌ و بيشتر شرح‌ لمعه‌ و نيز معالم‌ الاصول‌ را نزد حاج‌ شيخ‌ محمدحسن‌ عالم‌ آموخت‌. براي‌ آموختن‌ منطق‌ منظومه‌ نيز به‌ درس‌ حاج‌ آقا صدر هاطلي‌ كوهپايي‌ رفت‌. او رسائل‌ را نزد آقا سيد عباس‌ دهكردي‌ و حيدرعلي‌ برومند و قوانين‌ را نزد آقا سيد علي‌‌اصغر محقق‌ و مكاسب‌ را نزد آقايان‌ شيخ‌ محمدحسين‌ جرقويه‌اي‌ و آقا شيخ‌ مرتضي‌ اردكاني‌ و حاج‌ آقا رحيم‌ ارباب‌ فراگرفت‌.

در قم‌ نيز ادامه‌ رسائل‌ و مكاسب‌ را نزد آقاي‌ سلطاني‌، حاج‌ آقا رضا بهاءالديني‌ و آقاي‌ مجاهدي‌ خواند. جلد اول‌ كفايه‌ را نزد آیت الله مرعشي‌ و جلد دوم‌ را نزد آیت الله گلپايگاني‌ و بخش‌ حكمت‌ منظومه‌ را نزد آیت الله سيد محمدحسين‌ طباطبايي‌ به‌ اتمام‌ رساند. در درس‌هاي‌ خصوصي‌ علامه طباطبایی كه‌ در شب‌هاي‌ پنج‌شنبه‌ و جمعه‌ تشكيل‌ مي‌شد شركت‌ مي‌كرد و بخشي‌ از كتاب‌ اسفار و كتاب‌ تمهيد القواعد و چند جلد از بحارالانوار و منطق‌ شفا را در آنجا فراگرفت‌.

وي‌ در درس‌هاي‌ خارج‌ فقه‌ و اصول‌ آیت الله بروجردي‌ و در درس‌ خارج‌ اصول‌ امام‌ خمينی شركت‌ مي‌نمود. بعدها كه‌ درس‌ خارج‌ فقه‌ امام‌ نيز تشكيل‌ شد، در آن‌ شركت‌ مي‌جست‌. آیت الله اميني‌ در طي‌ اين‌ سال‌ها با طلاب‌ فاضل‌ بسياري‌ رابطه‌ دوستي‌ و رفاقت‌ داشت‌ و دروس‌ آموخته‌ را مباحثه‌ مي‌كرد كه‌ از جمله‌ آن‌ها آقايان‌ سيد كمال‌ الدين‌ موسوي‌، شيخ‌ ابوالقاسم‌ محمدي‌، شيخ‌ عبدالله‌ جوادي‌ آملي‌ و شيخ‌ عباس‌ ايزدي‌ را مي‌توان‌ نام‌ برد. وي‌ در سال‌هاي‌ تحصيل‌ خود از امر تدريس‌ نيز غافل‌ نماند و بسياري‌ از كتب‌ درسي‌ را تدريس‌ مي‌كرد.

فعاليت‌هاي‌ علمي‌ و فرهنگي‌

فعاليت‌هاي‌ علمي‌ و فرهنگي‌ آیت الله اميني‌ فراوان‌ است‌. از جمله‌ مي‌توان‌ به‌ سفرهاي‌ تبليغي‌ او در مناطق‌ مختلف‌ كشور اشاره‌ كرد. همچنين‌ معظم‌‌له‌ در بسياري‌ از سمينارهاي‌ علمي‌ داخل‌ و خارج‌ كشور حضور داشته‌ و به‌ ايراد سخن‌ پرداخته‌ است‌ كه‌ برخي‌ از آنان‌ به‌ چاپ‌ رسيده‌ است‌.

او در سال‌ 1344 كتاب‌ «دادگستر جهان‌» را نوشت‌. اين‌ كتاب‌ در زماني‌ به‌ چاپ‌ رسيد كه‌ حملات‌ دشمن‌ به‌ مسأله‌ مهدويت‌ بسيار بود و بسياري‌ از جوانان‌ مي‌خواستند با زندگي‌ حجت‌ دوازدهم‌ آشنا شوند. برخي‌ از تأليفات‌ آیت الله اميني‌ به‌ شرح‌ زير است‌:

وحی در ادیان آسمانی - یکی از آثار آیت الله امینی
  • بررسي‌ مسائل‌ كلي‌ امامت‌؛
  • همه‌ بايد بدانند؛
  • بانوي‌ نمونه اسلام‌؛
  • اسلام‌ و تمدن‌ غرب‌؛
  • آموزش‌ دين‌ (4 جلد)؛
  • آيين‌ همسرداري‌؛
  • آيين‌ تربيت‌؛
  • خودسازي‌؛
  • دروس‌، من‌ الثقافة‌ الاسلامية‌؛
  • انتخاب‌ همسر؛
  • اسلام‌ و تعليم‌ و تربيت‌؛
  • آشنايي‌ با مسائل‌ كلي‌ اسلام‌؛
  • وحي‌ در اديان‌ آسماني‌؛
  • در كنفرانس‌ها؛
  • تعليمات‌ ديني‌ دوره ابتدايي‌ و راهنمايي‌ تحصيلي‌؛
  • الگوهاي‌ فضيلت‌؛
  • خداشناسي‌؛
  • پيامبرشناسي‌ و پيامبر اسلام‌؛
  • زن‌ در اسلام‌؛
  • آشنايي‌ با مسائل‌ كلي‌ اسلام‌.

فعاليت‌هاي‌ سياسي‌

فعاليت‌هاي‌ مهم‌ سياسي‌ آیت الله اميني‌ از سال‌ 1341 با شركت‌ در جلسه‌اي‌ سري‌ كه‌ مفاد آن‌ اصلاح‌ حوزه‌ علميه‌ قم‌، تبليغ‌ اسلام‌، امر به‌ معروف‌ و نهي‌ از منكر و سعي‌ در اجراي‌ احكام‌ سياسي‌، اجتماعي‌ و اقتصادي‌ اسلام‌ بود؛ آغاز شد. اين‌ جلسه‌ بعدها به‌ تشكيل‌ جامعه‌ مدرسين‌ حوزه‌ علميه‌ قم‌ منجر شد. آیت الله اميني‌ يكي‌ از اعضاي‌ فعال‌ آن‌ در پيش‌ و پس‌ از انقلاب‌ اسلامي‌ بوده‌ است‌.

او در مسأله‌ بازداشت‌ امام‌ و تبعيد او به‌ نجف‌ و تركيه‌، رابط‌ ميان‌ امام‌ و برخي‌ از علما بود كه‌ به‌ دليل‌ اين‌ گونه‌ فعاليت‌ها مورد تعقيب‌ واقع‌ شد. او در دوران‌ حضور امام‌ در پاريس‌ به‌ ديدار او رفت‌ و از يازده‌ نفري‌ بود كه‌ پس‌ از ارتحال‌ آیت الله حكيم‌، اعلاميه مرجعيت‌ امام‌ خميني‌ را امضا كرد. پس‌ از انقلاب‌ نيز در فعاليت‌هاي‌ سياسي‌ گوناگون‌ شركت‌ داشت‌ و همواره‌ مدافع‌ امام‌ و مقام‌ معظم‌ رهبري‌ بود. برخي‌ از مسئولیت‌هاي‌ او پس‌ از انقلاب‌ اسلامي‌ به‌ شرح‌ زير است‌:

  • 1. نماينده‌ امام‌ در امور استان‌ هرمزگان‌؛
  • 2. نماينده‌ امام‌ در امور استان‌ مازنداران‌؛
  • 3. نماينده‌ امام‌ در اجراي‌ فرمان‌ عفو در همدان‌، ملاير و نهاوند؛
  • 4. عضويت‌ در شوراي‌ بازنگري‌ قانون‌ اساسي‌ با حكم‌ امام‌؛
  • 5. سه‌ دوره‌ نمايندگي‌ در مجلس‌ خبرگان‌ از چهار محال‌ و بختياري‌؛
  • 6. نايب‌ رئيس‌ مجلس‌ خبرگان‌؛
  • 7. رياست‌ دبيرخانه مجلس‌ خبرگان‌؛
  • 8. عضويت‌ در هيأت‌ امناي‌ دانشگاه‌ امام‌ صادق‌ علیه‌السلام و مجمع‌ جهاني‌ علوم‌ اسلامي‌؛
  • 9. عضويت‌ در جامعه‌ مدرسين‌ حوزه‌ علميه‌ قم‌؛
  • 10. امام‌ جمعه‌ شهر قم‌ با حكم‌ مقام‌ معظم‌ رهبري‌.

وفات

آیت الله ابراهیم امینی در تاریخ ۵ اردیبهشت ۱۳۹۹ مطابق با 30 شعبان ۱۴۴۱ قمری وفات کرد و در حرم حضرت معصومه سلام الله علیها به خاک سپرده شد.

منبع


آرشیو عکس و تصویر